Το θέατρο Πήγασος εμπλουτίζει διαρκώς τον αρχαιολογικό χώρο των Λειβήθρων παρουσιάζοντας μια σύγχρονη κωμωδία για την κατάσταση του κόσμου
του Αντώνη Κάλφα
Ένα ερωτηματικό σε μια τελεία που αναρωτιόταν"
Σάββατο 24, Κυριακή 25 & Δευτέρα 26 Ιουλίου 2021 στις 21:00’ στο Αρχαιολογικό Πάρκο Λειβήθρων
Το μαγευτικό τοπίο των Λειβήθρων, οι άοκνες πολυετείς προσπάθειες των αρχαιολόγων και ο κόπος των συντελεστών του θεάτρου Πήγασος ενώθηκαν για την παρουσίαση μιας εξαιρετικής παράστασης—αυτή τη φορά με κωμικό περιεχόμενο.
Πρόκειται για το έργο (συρραφή έξυπνη) «Ένα ερωτηματικό σε μια τελεία που αναρωτιόταν» που σκηνοθέτησε ο δραστήριος Χάρης Αμανατίδης δίνοντας και αυτή τη χρονιά μια καλοκαιρινή παράσταση στο φυσικό σκηνικό του αρχαιολογικού χώρου των Λειβήθρων.
Η σύγχρονη αυτή μορφή κωμωδίας, τόσο θεματολογικά όσο και μορφικά, ασχολείται με το αιώνιο ζήτημα που αφορά τη σχέση ανάμεσα σε καταπιεστή και καταπιεζόμενο, ανάμεσα σε έχοντες και μη έχοντες αλλά και εντόνως και με τη λίαν επίκαιρη στη χώρα μας αλλά και παγκόσμια σχέση άνδρα-γυναίκας. Σε επίπεδο σκηνοθεσίας τα δάνεια και οι επιρροές του Χάρη Αμανατίδη εντοπίζονται στις τεχνικές και το περιεχόμενο της δουλειάς των θεατρανθρώπων Φράγκα Ράμε (1929-2013), Ντάριο Φο (1926-2016), του Βραζιλιάνου Αύγουστου Μποάλ (1931-2009) και εισηγητή του «θεάτρου τού καταπιεσμένου» αλλά και στον φουτουριστή Βλαδίμηρο Μαγιακόφσκι (1893-1930).
Οι διάλογοι αφέντη-δούλου (οι ρόλοι ερμηνεύονται με χιούμορ και επιτηδευμένη αθωότητα από τους Κώστα Παπαουτσίδη και Δανάη Αμανατίδου) με τους οποίους ξεκινά και ολοκληρώνεται η παράσταση ανήκουν στον ευφάνταστο Χάρη Αμανατίδη ενώ το ψαχνό της παράστασης συγκροτούν αποσπάσματα από το έργο «Θείος Πάπαρος» του Αουγκούστο Μποάλ (πρωτοπαίχτηκε το 1968) και «Μονόλογοι Γυναικών» των Φράνκα Ράμε-Ντάριο Φο.
Τα μοτίβα βεβαίως του πλούτου ή της απληστίας είναι παλαιότατα αλλά δυστυχώς επανέρχονται με μεγαλύτερη οξύτητα (ιδίως) στην εποχή μας: ο θείος Πάπαρος, αδίστακτος επενδυτής που ενδιαφέρεται μόνο για την αναζήτησή του κέρδους και θεός του είναι το δολάριο (ο ρόλος του Παπ αποδίδεται ωραία από τον Διονύση Ζαρώτη) είναι η επιτομή της οικονομικής ασυδοσίας που προκαλεί η αλόγιστη συσσώρευση πλούτου στα χέρια των λίγων. Ο σκηνοθέτης επαναλαμβάνοντας το μοτίβο του άπληστου κυρίαρχου φέρνει στη μνήμη μας τη σύγχρονη εκδοχή της μονοπωλιακής σχεδόν συγκέντρωσης του πλούτου (ας μην ξεχνάμε τον ρόλο των πασίγνωστων εταιρειών Google, Amazon, Facebook, Apple, Microsoft για να μείνουμε μόνο στο ακρωνύμιο GAFAM) ή ακόμα και την οδυνηρή στατιστική διαπίστωση της εποχής της κρίσης όπου το 1 τοις εκατό των ανθρώπων ελέγχει το 80 περίπου τοις εκατό του παγκόσμιου πλούτου. (Για τον λόγο αυτόν η σκηνοθεσία παρόμοιων έργων έχει πολλαπλή σημασία: πολλοί αναφέρουν το θέατρο ως καθαρά ψυχαγωγικό μέσο όμως η δύναμη του είναι ισχυρότερη εφόσον μέσα από το θέατρο μπορούμε να κατανοήσουμε τον εαυτό μας αλλά και τον κόσμο γύρω μας, να προβληματιστούμε και κυρίως να εκπαιδευτούμε μέσα από μια διαφορετική, δημιουργική και ευχάριστη εμπειρία).
Η δεύτερη δέσμη κειμένων που επεξεργάζεται ο σκηνοθέτης αφορά τη θέση της γυναίκας—εμφατικά επίκαιρη θεματολογία με τα φαινόμενα της έμφυλης βίας και της γυναικοκτονίας σε έξαρση παρά την προσπάθεια ορισμένων δημοσιολογούντων και συντηρητικών πολιτικών να αποφεύγουν τον όρο γυναικοκτονία (πραγματολογικά και νομικά έγκυρο) και να επιμένουν στον αόριστο τύπο «ανθρωποκτονία». Οι τρεις μονόλογοι γυναικών της δαιμόνιας, πολιτικοποιημένης φεμινίστριας Φράνκα Ράμε προκαλούν άφθονο γέλιο με τις καίριες επισημάνσεις της παρά το γεγονός πως τα κείμενα αυτά γράφτηκαν πριν από μισό περίπου αιώνα. Οι θερμοί μονόλογοι αποδίδονται με άφθονο κέφι από τα έμπειρα μέλη του θιάσου Κατερίνα Παρλίτση, Άννα Γκούντα και Σοφία Αγαθαγγελίδου.
Δραστικότατο ρόλο έχουν επίσης η Νατάσα Ιωαννίδου στο ρόλο του εκπροσώπου του τριτοκοσμικού κράτους (η ενδυμασία προκαλεί γέλιο αφού συνδέεται με το εθνικό μας κιτς—βλέπε τις εμφανίσεις πασίγνωστης προέδρου των 200 ετών από την ανεξαρτησία) και η ντυμένη στα κόκκινα, εντυπωσιακή παρουσία του φαντάσματος (Όλγα Παπανάκου) που σηματοδοτεί την εκδίκηση του επαναστατικού οράματος χιουμοριστικά αποτυχημένου.
Μουσικά η παράσταση χρησιμοποίησε ποικίλα τεχνάσματα (στοιχεία από την ταινία Οδύσσεια του διαστήματος, μουσικά μοτίβα από τον κινηματογράφο, την όπερα, το λαϊκό θέατρο) ενώ η Βέτα Χαϊλατζίδου δημιούργησε για το έργο κάποια από τα πιο εντυπωσιακά και πετυχημένα κοστούμια της στη σαραντάχρονη πορεία του Πήγασου.
Είχα ρωτήσει πριν από καιρό του σκηνοθέτη Χάρη Αμανατίδη γιατί διάλεξε να παιχτεί στον εμβληματικό χώρο του Ορφέα κωμωδία. Η απάντησή του νομίζω—όπως ίσως φάνηκε και από την προσέγγιση που προηγήθηκε—πως είναι εύλογη: φέτος επελέγη η κωμωδία με σκοπό να δοθεί μια ανάσα στο δράμα της πανδημίας, μια απάντηση ενδεχομένως στην ασθένεια του σύγχρονου κόσμου, στη σύγκρουση δηλαδή ανάμεσα στις συλλογικές ανάγκες και στον έλεγχο, την επιτήρηση της ατομικής συνείδησης από τις αδίστακτες παγκόσμιες ελίτ με σκοπό το κέρδος.
